In het nieuws komt vooral in tijden van weinig ander nieuws, de zogenaamde komkommertijd, wel eens voorbij dat er een dodelijke spin tussen de bananen is gevonden (zoals recentelijk dit bericht in de Telegraaf; Spin zorgt voor paniek in supermarkt) en dat deze extreem gevaarlijk is. De complete bevolking in rep en roer want het einde nadert en ontsnappen kan niet meer! Op het nieuws is immers verteld dat de spin dodelijk is… toch? Nou is ‘de bananenspin’ een verzamelnaam en zijn er veel verschillende soorten die per ongeluk mee kunnen reizen en deze zijn lang niet altijd even gevaarlijk. Tijd dus om eens een aantal feiten op een rijtje te zetten!

Allereerst is het belangrijk om te weten waar het transport vandaan komt waarin de spin is gevonden. Op deze manier kan er gerichter gezocht worden naar welke soort het betreft natuurlijk. Komt een transport uit Afrika of Azië dan is de kans zeer klein dat er een potentieel gevaarlijke spin is meegekomen. Jachtkrabspinnen worden in het Engels ‘huntsmanspiders’ genoemd (echt wel een veel coolere naam als je het mij vraagt) en het zijn spinnen die relatief snel kunnen rennen en zijwaarts kunnen bewegen. Door hun nerveuze gedrag zijn ze eigenlijk ook best aandoenlijk, ze willen immers alleen maar vluchten. In de meeste gevallen gaat het om Heteropoda-soorten. In veel gevallen Heteropoda venatoria. Een soort die inmiddels wereldwijd voorkomt. Dit zijn spinnen die vaak in de buurt van mensen leven omdat daar vaak meer insecten te vinden zijn en op die manier ook vaker in een transport terecht komen. Sparrasidae, de familie van de jachtkrabspinnen waar ze onder vallen zijn het makkelijkste te onderscheiden van ‘echte’ bananenspinnen door de stand van de ogen, twee rijen van vier onder elkaar.

Jachtkrabspin – Heteropoda venatoria

Een andere Sparrasidae die nog wel eens mee kan komen maar over het algemeen wat kleiner is van formaat, zijn Olios sp. welke naar verhouding langere voorpoten en kortere achterpoten hebben.

Olios sp. uit India

Dit verhaal geldt ook voor transporten uit Afrika. Sowieso komen er (voor mij helaas, het blijft één van mijn favoriete continenten ;)) relatief weinig producten vanuit Afrika waar nog levende spinnen in aangetroffen worden. Mocht je toch een spinnetje vinden dan ben ik altijd bereid het dier te determineren en op te vangen, haha 🙂

Dé ‘ECHTE’ bananenspin komt uit Zuid-Amerika en valt onder de Ctenidae. De ogen van deze spinnen zijn anders gepositioneerd, twee paar grote ogen als een vierkantje naar voren gericht en 4 wat kleinere ogen langs het bovenste oogpaar. De Braziliaanse zwerfspin – Phoneutria nigriventer en Phoneutria fera zijn enkele van de weinige spinnensoorten om rekening mee te houden qua giftigheid. Hun gif bestaat uit een mix van proteïnes en peptiden waaronder Neurotoxines (zenuwgif) wat kan leiden tot hartritmestoornissen, overmatig zweten en tranen, braken, incontinentie en priapisme (mocht je niet weten wat dat laatste is, Google even, dat vergeet je niet meer, dikke tip!). Ondanks alle ellende die je leest in de opsomming in de vorige zin is de kans wel erg klein dat je ook daadwerkelijk last gaat krijgen van deze miserie. Die spinnen moeten namelijk wel bijten om het gif in je lichaam te kunnen krijgen en dan moet het ook nog een beet zijn mét gif! Gelukkig bijten spinnen geen mensen maar worden mensen gebeten. Dat wil dus zeggen dat als je normaal en rustig omgaat met het dier als je er één tegen komt er niks aan de hand is want ze zijn er totaal niet op uit om in de aanval te gaan. Het gif wat ze hebben gebruiken ze veel liever om insecten mee te vangen. Als ze gif moeten gebruiken ter verdediging betekend dat ook dat ze nieuw gif aan moeten maken en dat kost energie. Nou zijn spinnen liever lui dan moe dus gaan ze niets verspillen aan mensen als dat niet nodig is! 🙂

Om nog meer te weten te komen over het gif klik je hier

Phoneutria boliviensis

Goed om te weten is wel dat de meeste bananen die geïmporteerd worden naar Nederland niet uit Brazilië komen maar uit Bolivia. De Phoneutria-soorten uit Bolivia zijn wel giftig maar niet gevaarlijk voor mensen. Verder naar het Noorden leven ook nog Cupiennius-soorten welke wel veel weg hebben van echte bananenspinnen maar het ook niet zijn. Vaak worden deze gezien in Costa Rica en Nicaragua als men daar op vakantie is, het zijn actieve jagers dus zie je ze wat vaker dan andere spinnen. Ze variëren sterk van kleur, van beige/bruin tot knaloranje! Het verschil is lastig waar te nemen zonder dat het land van herkomst bekend is, klik hier voor een verdraaid handig artikel over onderscheid tussen Cupiennius sp. en Phoneutria sp.!

Spinnen kunnen overigens wel op een banaan geboren worden trouwens, dat is dan weer geen fabeltje. Op deze foto zie je een ei-pakket welke vastgeplakt zit op een banaan;

Banaan met ei-pakket

Bij het kopen van bananen bij een supermarkt in Nederland kwam de koper er achter dat er onder het prijsstickertje een verdikking zat wat een cocon met eieren bleek te zijn. De jongen waren net uit het ei gekomen en stonden op het punt de banaan te verlaten op zoek naar wat insecten om te eten. Op dat moment is er voor gekozen om de banaan inclusief spinnetjes maar weg te brengen om te kijken of de soort te achterhalen zou zijn. Het opkweken van de jongen is goed gelukt en nu heb ik één man en twee vrouwtjes volwassen. Nu blijkt dus dat het gaat om een Ctenus-soort welke niet gevaarlijk is, maar wel heel mooi, toch?

Ctenus sp. – Bolivia, Santa Marta

Uiteindelijk blijkt dus maar dat de verhalen uit de media vaak een storm in een glas water zijn en je dus niets hebt om je druk over te maken. En eerlijk is eerlijk, als ik de spin zou zijn zou ik ook liever blijven chillen in mooi tropisch bos. Mocht je na dit geruststellende verhaal toch twijfels hebben over hoe je in een bepaalde situatie met spinnen om moet gaan dan kan je me altijd even een mailtje sturen.

Sjef van Overdijk

#lovespiders